Andrei Makine's "Prisoner of the Scarlet Dream": de oproep van Rusland

Gevangene van de Scharlaken Droom

door Andrei Makine

Grasset, 414 blz., €23

De grote doolhofachtige organen van de romanschrijver Andrei Makine begeleiden ditmaal het traject van een arbeider uit Noord-Frankrijk, geboren in 1918, die in 1939 vertrok om naar het thuisland van het socialisme te trekken, waar hij vertrouwen in had. Maar deze Lucien Baert wordt tijdens de georganiseerde tocht, waar alles een maskerade is, door de officiële gids verweten dat hij te nieuwsgierig is. Onderweg wordt de bezoeker vergeten en ondergaat hij een Stalinistische beproeving. Daar zat hij dan in een kamp om zichzelf te verlossen, een soldaat als kanonnenvoer toen het Rode Leger de Duitse invasie van 1941 onderdrukte. Hij ontsnapte dankzij een macabere gelukstreffer, maakte degradatie mee tot 1957, vestigde zich toen nabij Archangelsk, beschut tegen het systeem; in een van die Sovjetkloven waar Makine al vijfendertig jaar zoveel van zijn personages plaatst.

Op deze godvergeten plek arriveerde in de jaren negentig een Frans team met het oog op een noodzakelijk roofzuchtig rapport. De hysterische vulgariteit van de regisseur breekt zijn tanden. Omdat hij zijn prooi gemist heeft, rent hij weg en vergeet daarbij zijn vertaler. In dit boek ontdekt u het leven van Lucien Baert zoals hij het in zijn notitieboekjes heeft vastgelegd. En wat een leven!

Decadentie

Van 1967 tot 1974 slaagde de paria erin om terug te keren naar Frankrijk, waar hij zijn getuigenis publiceerde, een soort ontbrekende schakel tussen Kravchenko's Ik koos de vrijheid en Solzjenitsyns De Goelag Archipel . Maar de Sovjet-antiheld kan de onverantwoordelijke lafheid van de Franse revolutionairen in konijnenvachten niet verdragen. Hij keert terug naar de Sovjet-Unie, is getuige van de ineenstorting ervan en vervolgens van de maffia-gruwel die onder Jeltsin losbarst. De roman stopt zorgvuldig vóór de aankomst van Poetin, maar laat ons tegelijkertijd begrijpen dat er iemand nodig was om de orde te herstellen...

Andrei Makine is op zijn best in het Russische team. Zo romantisch en empathisch vertolkt hij 'verscheurde, fantastisch complexe levens die op de rand van definitieve uitwissing balanceren'. Het stigmatiseren van de verwende kinderen van het decadente Westen beperkt de mogelijkheden voor literatuur. De auteur schudt echter niet alleen de Franse smoel op. Hij pleit voor een transcendentaal altruïsme, dat alleen het oude, versleten Rusland heeft kunnen behouden.

De roman, die alle registers van het geheugen bespeelt, gaat ook over de vraag naar talen en wat ze aan intimiteit met zich meebrengen. Zodanig zelfs dat je je afvraagt ​​hoe een fictie van Andrei Makine over het eeuwige Frankrijk eruit zou zien, geschreven in het Russisch.